SENIM

Схимонах Ираклий (Матях)

Ираклий (Матях) (1863 — 1937) – схимонах, преподобноисповедник.

Память 10 июня (28 мая по ст. ст.), в Соборах новомучеников и исповедников Церкви Русской и новомучеников и исповедников Казахстанских и Алма-Атинских.

В миру Матях Сергей, родился в 1863 году в Черниговской губернии в семье казака.

Как сам старец впоследствии рассказывал, в монастырь его отдали еще совсем ребенком, и родителей своих он не помнил. Когда пришло время, послушник принял иноческий постриг с именем Иосиф.

Поступил в Свято-Троицкую обитель на северном берегу озера Иссык-Куль.

25 марта 1905 года был пострижен в мантию с именем Ириней.

Исполнял послушание звонаря и помощника эконома.

В 1914 году вышел из монастыря и некоторое время нёс послушание в городе Верном (ныне Алма-Ата, Казахстан) на архиерейской даче, после чего вернулся в монастырь.

Во время киргизского восстания в 1916 году участники бунта напали на Иссык-Кульский Троицкий монастырь. Часть братии, заранее уплыли на лодках на близлежащий остров, некоторые же, включая Иринея, осталась в обители.

11 августа бунтовщики ограбили монастырь и зверски убили всех насельников, каких нашли. В живых остался лишь Ириней, благодаря тому, что спрятался под тёсом колокольни.

Спустя некоторое время принял великую схиму с именем Ираклий. Впоследствии всю свою жизнь он горячо молился за своих собратьев-мучеников, и каялся в том, что не пошёл с ними на эту Голгофу.

После разгрома Иссык-Кульской обители оказался в Аксайском ущелье в скиту в урочище Кызыл-Жар, неподалеку от Верного.

Там вместе со своими сподвижниками иеромонахами Серафимом, Феогностом, Пахомием и Анатолием нёс он свой молитвенный труд.

В начале августа 1921 года все пятеро насельников Аксайского скита пошли в город в Никольский храм на праздник великомученика Пантелеимона Целителя. После праздника Ираклий и Пахомий остались, а трое вернулись в горный скит, где ночью отцы Серафим и Феогност были убиты, а Анатолию удалось бежать.

После этого события, оставшиеся в живых три подвижника уже не вернулись в горы.

Схимонах Ираклий перебрался в станицу Талгар, где стал жить в семье церковного старосты Дмитриева.

Часто надолго уходил в горы молиться. Около 1928 года ушёл на побережье Иссык-Куля, построив там в горах келию, в которой прожил некоторое время в полном уединении.

Семью же Дмитриевых почти сразу после ухода преподобного арестовали и отправили в ссылку на Аральское море.

В начале зимы 1928 года житель села Сазоновка (ныне Ананьево, Кыргыхстан) Мирон Николаевич Дубинин ехал в горах верхом на лошади. Услышав стон, он поехал на звуки и обнаружил келию, а в ней старца Ираклия в обветшавшей разорванной монашеской одежде.

Стонал старец оттого, что у него сильно болела рука. Мирон, видя его в таком бедственном положении, с трудом уговорил поехать в село.

После выздоровления преподобный сказал, что жить в доме у них он не может. Тогда Мирон помог старцу устроить келию в саду, в сарае, служившем кухней.

Живя у Дубининых, продолжил свои аскетические подвиги. Ежедневно читал полунощницу, утреню, часы, обедницу, вечерню и повечерие.

Спал мало и урывками, в постель не ложился, но почти всё время проводил в молитве стоя. Изнемогая, сидя на лавке, засыпал ненадолго, и затем снова вставал на молитву.

Молва о том, что в Сазоновке живёт старец-схимник, быстро разнеслась по округе. К старцу стали приходить люди, просить совета и молитв.

Всё, что приносили ему, он отдавал супруге Мирона. Из келии выходил редко. Ходил в местный храм и в храм соседнего села Семёновки. Противостоял обновленчеству.

В 1929 году в Сазоновке началась кампания по раскулачиванию и большевики стали доискиваться о том, кто такой старец Ираклий. Мирон Дубинин вначале назвал его своим дядей. Когда власти выяснили, что это не так, Мирон Николаевич проводил старца к своему двоюродному брату Андрею Дубинину, а сам вскоре был арестован и посажен в тюрьму, откуда уже не вернулся.

Старца забрала к себе семья Бочарниковых. Эта семья жили очень бедно, в ветхой однокомнатной избе с печью, на которой они и спали.

Вскоре волна раскулачивания коснулась и этой бедной семьи — за то, что они тоже не пожелали вступать в колхоз. Главу семейства связали, увели, но к вечеру отпустили. Из дома же забрали все, что можно было унести, оставив лишь голые доски.

Когда преподобный увидел, что Бочарниковым и спать не на чем, он принес из келии своей две дерюжки, укрыл детей и сказал: «Ну вот, ребятушки, ложитесь, спите, а мы посидим. А завтра — что Бог пошлёт, помогут люди».

И до утра он просидел с ними, укрепляя их молитвами и рассказами из житий святых, об их терпении, незлобии и кротости. И правда, наутро пришли родственники Бочарниковых и другие односельчане и принесли им всего понемногу.

Старцу Ираклию Господом было открыто, что он умрет на Вознесение Господне. И к этому сроку он просил сшить ему схимническое облачение, сам расшил его крестами, и объяснил, как его хоронить.

В июне 1937 года тяжело заболел. До последней минуты старец был в сознании, в момент смерти окликнул Сергия Феодотовича, сложил руки крестообразно на груди, сделал последний вздох и закрыл глаза.

Случилось это в день Вознесения Господня 10 июня 1937 года.

11 августа 1993 года схимонах Ираклий был прославлен в лике местночтимых святых Алма-Атинской епархии, а в августе 2000 года Юбилейный Освященный Архиерейский Собор Русской Православной Церкви внёс его имя в Собор новомучеников и исповедников Российских для общецерковного почитания.

13 сентября 2004 года мощи преподобного Ираклия были обретены на православном кладбище села Ананьево.

При обретении мощей преподобного Ираклия был найден деревянный крест размером 30х16 см и хорошо сохранившиеся остатки черной ткани с изображением схимнического креста.

На следующий день святые мощи перенесли в бишкекский Воскресенский кафедральный собор. Поначалу святыню положили в алтарной части и выносили для всеобщего поклонения в храм два раза в год: 10 июня (в день преставления преподобного) и 13 сентября (в день обретения мощей).

27-28 октября 2008 года мощи были изнесены из алтаря и положены для постоянного пребывания в специально устроенную для этой цели раку с сенью, расположенную в южной части храма.

Служба преподобноисповеднику Ираклию Иссык-Кульскому.

Ираклий (Матях) (1863 — 1937) – схимонах, қасиетті діни ұстанушы.

Еске алу 10 маусым (28 мамыр ескі күнт.) Орыс шіркеуінің жаңа шейіттері мен діни ұстанушылары және Қазақстан мен Алматы жаңа шейіттері мен діни ұстанушыларының шіркеуінде.

Әлемде Матях Сергей  1863 жылы Чернигов губерниясында казак отбасында дүниеге келген.

Ақсақалдың өзі кейінірек айтқандай, ол  монастырға кішкентай кезінде жіберілген және жақындары есінде қалмаған. Уақыты келгенде, мойнсұнушы Иосиф есімімен монастырьлық ант берді.

Ыстықкөлдің солтүстік жағалауындағы Қасиетті Троица монастырына түсті.

1905 жылы 25 наурызда ол Иреней деген атпен мантиялық монах болу рәсімін қабылдады.

Ол қоңырау соғушы мен үй қызметшісінің тапсырмаларын орындаушы болды.

1914 жылы ол монастырьді тастап, біраз уақыт Верный қаласында (қазіргі Алматы, Қазақстан) архиерей саяжайында мойынсұнушылық қызметін атқарды, содан кейін ол монастырға оралды.

1916 жылы қырғыз көтерілісі кезінде бүлікшілер Ыстықкөл Троица монастырына шабуыл жасады. Кейбір бауырластар алдын ала қайықтармен жақын маңдағы аралға жүзіп өткен, алайда кейбіреулері, соның ішінде Иренеймен бірге монастырда қалды.

11 тамызда көтерілісшілер монастырьді тонап, тауып алған барлық тұрғындарды жауыздықпен  өлтірді. Қоңырау мұнарасының тақтайының астына жасырынғанының арқасында тек Иреней ғана аман қалды.

Біраз уақыттан кейін ол Ираклий есімімен ұлы схеманы қабылдады. Кейіннен ол өмір бойы шейіт жолдастары үшін шын жүректен дұға етті және олармен бірге Голготаға бармағанына өкінді.

Ыстықкөл монастырының тапталғаннан кейін ол Ақсай аңғарында Верныйға жақын жердегі Қызылжар шатқалындағы монастырға орналасады.

Онда ол өзінің серіктері, иеромонахтар Серафим, Феогоност, Пахомий және Анатолиймен бірге ғибадат ету жұмысын жүргізді.

Мерекеден кейін Ираклий мен Пахомий қалды, ал үшеуі  тау монастырына оралды, онда түн ішінде әкелер Серафим мен Феогоност өлтірілді, ал Анатолий қашып үлгерді.

Осы оқиғадан кейін аман қалған үш дін жолындағы тақуалар тауға қайта оралмады.

Схимонах Ираклий Талғар ауылына жетіп, сол жерде шіркеу старостасы Дмитриевтер отбасында тұра бастады.

Сыйыну оқу үшін ұзақ уақытқа кетіп, тауға жиі шығатын. Шамамен 1928 жылы ол Ыстықкөлдің жағасына барып, таулы жерде бөлме салып, біраз уақыт оңаша өмір сүрді.

Дмитриевтер отбасы әулие кеткеннен кейін бірден тұтқындалып, Арал теңізіне жер аударылды.

1928 жылғы қыстың басында Сазоновка (қазіргі Ананьево, Қырғызстан) ауылының тұрғыны Мирон Николаевич Дубинин атпен тауда келе жатқан. Ыңыранды естіп, ол дыбыстарды аңдып, камераны тапты, оның ішінде тозған, жыртылған монастырлық киімдегі Ираклий ақсақал еді. Қолы қатты ауырғандықтан қарт ыңырсыған.

Оның осындай мүшкіл халін көрген Мирон оны ауылға баруға қиындықпен көндіреді. Сауығынан кейін монах олардың үйінде тұра алмайтынын айтты. Содан кейін Мирон ақсақалға бақшада, асхана ретінде қолданатын сарайда жеке бөлме орнатуға көмектесті.

Дубининдермен бірге тұрып, аскеттік істерін жалғастырды. Күнделікті түн ортасы, таңғы, сағат сайынғы, түстен кейінгі, кешкі дұғларды оқитын.

Ол аз ұйықтап, бөліп ұйықтап, төсекке жатпады, бірақ уақытының барлығын дерлік сиынумен өткізетін. Шаршаған ол орындыққа отырып, аз уақыт ұкөз іліндіріп, содан кейін сиынуға  қайта тұратын.

Сазоновкада ескі схеим-монах тұрады деген қауесет бүкіл ауданға тез тарады. Адамдар ақсақалдың алдына келіп, ақыл-кеңес сұрап, дұға тілей бастады.

Ол өзіне әкелгеннің бәрін Миронның әйеліне берді. Ол бөлмесінен сирек шығатын.

Ол жергілікті ғибадатханаға және көрші Семёновка ауылының шіркеуіне баратын. Жаңашылдыққа қарсы болды.

1929 жылы Сазоновкада тәркіге алу науқаны басталып, большевиктер Ираклий ақсақалдың кім екенін біле бастады. Мирон Дубинин бастапқыда оны ағам деп атады.

Билік мұның олай емес екенін білгенде, Мирон Николаевич ақсақалды немере ағасы Андрей Дубининге апарды, ал өзі көп ұзамай тұтқындалып, түрмеге жабылды, ол жерден ешқашан оралмады.

Қарияны Бочарниковтар отбасы өздеріне кіргізіп алды. Бұл отбасы өздері ұйықтайтын пеші бар тозығы жеткен бір бөлмелі лашықта өте нашар өмір сүрді.

Көп ұзамай иеліктен айырылу да бұл кедей отбасына әсер етті, өйткені олар да колхозға кіргісі келмеді.

Отағасын байлап алып, кешке босатып жіберген. Үйден алып кетуге болатынның бәрі әкетіліп, тек құр тақталар қалды.

Қасиетті монах Бочарниковтардың ұйықтайтын ештеңесі жоқ екенін көріп, бөлмесінен екі қап әкеліп, балаларды жауып: «Ал, балалар, жатыңдар, ұйықтаңдар, ал біз отыра тұрамыз.

Ал ертең Құдай не жіберсе, адамдар көмектеседі». Таң атқанша олармен бірге отырып, дұғалар мен әулиелердің өмірінен, олардың шыдамдылығы, мейірімділігі мен момындығы туралы әңгімелермен бөлісті.

Шынында да, келесі күні таңертең Бочарниковтардың туыстары мен басқа да ауылдастары келіп, оларға барлық нәрселерді шамаларынша әкеліп берді.

Жаратқан Ие ақсақал Ираклийге оның Жаратқан Иенің көкке көтерілуінде өлетінін білдіртті.

Сол уақытқа дейін ол схималық көйлек тігуді сұрады, оны өзі кресттермен кестелеп, оны қалай жерлеу керектігін түсіндірді.

1937 жылы маусымда қатты ауырды. Ақсақал соңғы минутқа дейін есін білді, өлім аузында Сергия Феодотовичті шақырып, қолын кеудесіне айқастырып, соңғы демін алып, көзін жұмды.

Бұл 1937 жылы 10 маусымда Жаратқан Иенің көкке көтерілу күні болды.

1993 жылы 11 тамызда схимонах Ираклий  есімі Алма-Ата епархиясының жергілікті құрметті әулиелерінің арасында аты шығып, ал 2000 жылдың тамызында Орыс православие шіркеуінің архиерейлік мерейтойлық кеңесінде Ресей бүкіл шіркеулік құрмет үшін оның есімін Жаңа шейіттер мен діни қолдаушылар қатарына қосылды.

2004 жылдың 13 қыркүйегінде Ананьево ауылындағы православие зиратынан қасиетті Ираклийдің жәдігерлері табылды. Қасиетті Ираклийдің жәдігерлерін табу кезінде 30х16 см өлшемді ағаш крест және схималық крест бейнеленген қара матаның жақсы сақталған қалдықтары табылды.

Келесі күні қасиетті жәдігерлер Бішкек Воскресенский соборына жіберілді. Бастапқыда ғибадатхана құрбандық үстеліне қойылды және жылына екі рет ғибадатханаға жалпыға ортақ ғибадат ету үшін шығарылды: 10 маусым (әулиенің тынған күні) және 13 қыркүйек (жәдігерлер табылған күні).

2008 жылдың 27-28 қазанында жәдігерлер құрбандық үстелінен алынып, ғибадатхананың оңтүстік бөлігінде орналасқан осы мақсат үшін арнайы салынған шатыры бар ғибадатханаға тұрақты тұру үшін орналастырылды.

Ыстықкөлдің құрметті діндары Ираклиге қызмет көрсету орны.

У вас есть вопрос? Свяжитесь с нами!

Контактная информация