SENIM

Иеромонах Илларион Цуриков

Илларион (Цуриков) (1856 — 1937) – иеромонах, преподобномученик.

Память 4 сентября (22 августа по ст. ст.) в Соборе новомучеников и исповедников Российских.

Родился 8 апреля 1856 года в селе Кривополяны, Острожского уезда Воронежской губерии в крестьянской семье.

Принял монашеский постриг, пребывал в Русском великомученика Пантелеимона монастыре на Афоне.

Имеющиеся сведения позволяют предполагать тождество Илларион с одним из главных деятелей имяславия, Иринеем Цуриковым предположительно, принявшим схиму с именем Иларион. 3 июля 1913 года на пароходе «Херсон» депортирован в Россию в числе имяславцев.

Служил в московском в честь Покрова Пресвятой Богородицы монастыре, где уже находились многие имяславцы. Рукоположен во иерея, время и место рукоположения неизвестны.

В 1924 году жил вместе с афонским монахом Иоанном (Лабой) на хуторе Солёный Армавирского округа. 29 июня 1924 года их арестовали по обвинению в том, что «шли против советской власти и держались за старое».

Особым совещанием при ОГПУ иеромонаха Иллариона приговорили к 3 годам ссылки в Нарымский край. Отбывал наказание в городе Обдорске (ныне Салехард). После окончания монахи поселились в горах на пасеке близ города Фрунзе (ныне Бишкек).

2 февраля 1930 года по обвинению в «антисоветской деятельности» они вновь были арестованы.

9 июня 1930 года особым совещанием при Коллегии ОГПУ Средней Азии иеромонаха Иллариона приговорили к 3 годам ссылки в город Кзыл-Орда (ныне Кызылорда, Казахстан). Также он отбывал заключение в городе Гурьеве (ныне Атырау, Казахстан).

После освобождения поселился в городе Аулие-Ата (в 1936-1938 — Мирзоян, ныне Тараз, Казахстан). Туда к нему приехали его сестры монахини Магдалина и Гавриила и прмч. Иоанн. И. и прмч. Иоанн тайно совершали богослужения и монашеские постриги, принимали обращавшихся за советом местных жителей. Свидетели замечали, что он «в своих беседах защищал Патриарха Тихона». Это косвенно указывает на то, что он оставался в Патриаршей Церкви, осуждал обновленческий раскол.

24 июня 1937 года арестован вместе с отцом Иоанном по обвинению в «пораженческой агитации», «участии в контрреволюционной организации» и как «руководитель тайного монастыря», заключен в тюрьму города Мирзоян. Проходил вместе с прмч. Иоанном по групповому делу Омского архиепископа сщмч. Алексия (Орлова). Виновным себя не признал.

26 августа 1937 года Особой тройкой при УНКВД по Южно-Казахстанской области приговорен к расстрелу.

Погребен в неизвестной могиле. Прославлен Архиерейским юбилейным Собором 2000 года.

Илларион (Цуриков) (1856 — 1937) – иеромонах, құрметті шейіт.

Еске алу 4 қыркүйек (22 тамыз, ескі күнтізбе  бойынша.) Ресейдің жаңа шейіттер мен тәубе етуге келгендер соборында.

1856 жылы 8 сәуірде Воронеж губерниясының Острож ауданы, Кривополяный селосында шаруа отбасында дүниеге келген. Ол шаш қию рәсімінен өтіп, Афон тауындағы Ресейдің Ұлы шейіт Пантелеймон монастырында қалды. Қолда бар ақпарат Иларион есімінің дәріптелуі негізгі тұлғаларының бірі схиманы Хиларион есімімен алған Ириней Цуриковпен сәйкестендірілген деп пайымдауға мүмкіндік береді. 1913 жылы 3 шілдеде «Херсон» кемесінде діни қозғаушылармен бірге Ресейге жер аударылды.

Ол көптеген діни қозғаушылар паналаған Шапағатты Қасиетті Богородица құрметіне салынған мәскеулік монастырында қызмет етті.Иерейге тағайындалған, тағайындау уақыты мен орны белгісіз.

1924 жылы Соленвй Армавир округінің қыстағында афониттік монах Иоанмен (Лаба) бірге тұрды. 1924 жылы 29 маусымда олар «Кеңес өкіметіне қарсы шықты, ескілікті ұстады» деген айыппен қамауға алынды. БМСБ (ОГПУ) жанында өткен арнайы жиналыста иеромонах Илларионды 3 жылға өңіріне жер аудартты.

Жазасын Обдорск (қазіргі Салехард) қаласында өтеді. Ол біткеннен кейін монахтар Фрунзе (қазіргі Бішкек) қаласының жанындағы омартадағы тауда жайғасты.

1930 жылы 2 ақпанда олар «антисоветтік қызмет» деген айыппен тағы да тұтқындалды.

1930 жылы 9 маусымда Орта Азия БМСБ (ОГПУ) алқасының арнайы мәжілісінде иеромонах Илларионды Қызылорда қаласына (қазіргі Қызылорда, Қазақстан) 3 жылға жер аудартқызды. Сондай-ақ жазасын Гурьев қаласында (қазіргі Атырау, Қазақстан) өтеген.

Бостандық алған соң Әулие-Ата қаласына (1936-1938 ж. – Мирзоян, қазіргі Тараз, Қазақстан) қоныстанды.

Оны көруге монахиня апалы-сіңілілер Магдалена мен Габриэла  және құрметті шейіт Иоанн келді. Және құрметті шейіт Иоанн жасырын түрде ғибадат ету қызметтер мен шаш қию рәсімдерін орындады және кеңес сұрап келген жергілікті тұрғындарды қабылдады.

Куәгерлер оның «әңгімелерінде Патриарх Тихонды қорғағанын» байқағандарын айтты. Бұл бір жағынан түрде патриархалдық шіркеуде қалғанын және жаңарушылдық бөлінуді айыптағанын көрсетеді.

1937 жылы 24 маусымда ол «жеңіліске ұшыраған үгіт», «контрреволюциялық ұйымға қатысқан» және «құпия монастырьдің жетекшісі» деген айыптармен Әке Иоанмен бірге тұтқындалып, Мирзоян қаласында түрмеге жабылды. Құрметті шейіт Иоанмен бірге Омбы архиепископы қасиетті шейіт Алексия (Орлова) топтық ісінде бірге кетті.Ол кінәсін мойындамады.

1937 жылы 26 тамызда Оңтүстік Қазақстан облысы бойынша ІІХК ()УНКВД) жанындағы Арнайы үштік оны ату жазасына кесті.

Белгісіз бейітке жерленген. 2000 жылы Архиерейлік мерейтойлық кеңесінде аты шықты.